واج آرایی
به بیت زیر توجه کنید
جان بی جمال جانان میل جهان ندارد
هرکس که این ندارد، حقی که آن ندارد
حافظ
چه چیز در این بیت آن را زیباتر جلوه می دهد؟ شاید اصلا به موضوع نهفته در بیت پی نبریم و ندانیم زیبایی خاص بیت مربوط به چیست !!! . در این بین مصوت آ (حرف الف) ده بار در واژه های مختلف تکرار شده است. اگر به موسیقی و آهنگی که از بیت بر می خیزد دقت کنیم در می یابیم که این تکرار آگاهانه ی یک حرف تا چه اندازه در غنای موسیقی درونی بیت مؤثر بوده و به گوشنوازی آن کمک می کند.
نمونه 1 :
خیال خال تو با خود به خاک خواهم برد
که تا ز خال تو خاکم شود عبیر آمیز
حافظ
نمونه 2 :
لبخند تو خلاصه ی خوبیهاست
لختی بخند، خنده ی گل زیباست
قیصر امین پور
نمونه 3 :
شب است و شاهد و شمع و شراب و شیرینی
غنیمت است چنین شب که دوستان بینی
سعدی
نکته :
باید توجه داشته باشیم که واج آرایی به غیر از حروف با حرکات هم امکان پذیر است، اما موسیقی برخواسته از واج آرایی حروف رساتر و زیباتر است.
نمونه 4 :
خوابِ نوشینِ بامدادِ رحیل
باز دارد پیادهِ را زِ سبیل
سعدی
شرح تکمیلی از استاد فولادی عزیز:
باید توجه داشت بر خلاف تعریفهای معمول، واج‌آرایی با تکرار واج تفاوت دارد. واج‌آرایی نوعی تکرار واج است، اما در یک جای مخصوص مثلا در اول کلمات.
شعر و ادبيات فارسي با تمام فوت و فن هاي خودش هر چند از دل برآيد و بر دل نشيند، در اين دنياي مجازي بيشتر اوقات به بي راهه رفته و گاهي ديده مي شود كه اصلا ديده نمي شود. اينترنت دنيايي كه همه چيز در دسترس هست ولي دور از ديد استفاده كنندگان آن.