شعر و ادب فارسی

در استعاره مصرحه مشبه به یک تشبیه است که همه ی پایه های آن حذف شده است.

غرض از استعاره ی مصرحه : اغراق، تأکید، ایجاز و محسوس و عینی فرض کردن حالات است.

استعاره از تشبیه رساتر و خیال انگیز است و در برانگیختن عواطف مؤثر تر است.

نمونه 1

 مرا در خانه سروی هست، کاندر سایه ی قدش

فرغ از سرو بستانی و شمشاد چمن دارم

حافظ

در این بیت سروی یک تشبیه است که همه پایه های تشبیه آن حذف و فقط مشبه به باقی مانده است. می توان این تشبیه را اینگونه نوشت:

 من در خانه همسری دارم که همچون سرو بلند قامت است.

نمونه 2

 ای غنچه ی خندان چرا خون در دل ما می کنی

خاری به خود می بندی و ما را ز سر وا می کنی

 شهریار

 نمونه ۳

چونکه خورشید از میان بر شد

آسمان پر ز نرگس از سر شد

محسن فرخی

نمونه ۴

و  یک بیت زیبا که دارای 3 استعاره مصرحه می باشد.

بتی دارم، که گِرد گل ز سنبل سایه بان دارد

 بهار عارضش خطی به خون ارغوان دارد

حافظ

در این بیت 3 تشبیه وجود دارد که به غیر از مشبه به همه پایه های تشبیه حذف شده و فقط سه استعاره باقی مانده است

1 ـ یار من همچون بت زیباست

2 ـ چهره ی او مانند گل دلفریب است

3 ـ موی او مانند سنبل زیباست

نمونه  ۵

باغ مرا چه حاجت سرو و صنوبر است

شمشاد خانه پرور من از که کمتر است

حافظ

نمونه ۶

 باز امشب ای ستاره ی تابان نیامدی

باز ای سپیده ی شب هجران نیامدی

 شهریار

 ---------------------

استعاره مکنیه

توی استعاره مکنیه همون تشبیه رو داریم....
اما ایندفعه به جای حذف تمام ارکان به غیر از مشبه به....
مشبه به رو حذف میکنیم و مشبه و وجه شبه یا صفت مشترک با مشبه به میمونه...اونی که باقی میمونه استعاره مکنیه است.

چند تا نکته:

1-اگه وجه شبه و مشبه یه ترکیب اضافی بسازن...استعاره مکنیه میشه اضافه استعاری(با اضافه اقترانی نباید اشتباه گرفته بشه)
2-اگه مشبه انسان باشه ،اونوقت استعاره مکنیه مون تشخیص نام داره(زمانی مشبه انسان که وجه شبه ویژگی بارز انسان باشه)